Enerji Kimlik Belgesi

“5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu" kapsamında; bir binanın bütün enerji kullanımlarının değerlendirilmesiyle birincil enerji ve karbondioksit (CO₂) emisyonu açısından binanın sınıflandırılmasını sağlamak amacıyla bakanlık yazılımı olan Bep-tr sistemi üzerinden oluşturulan bir belgedir. Bu belge sadece Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş Enerji Kimlik Belgesi Uzmanlığı olan mühendisler tarafından düzenlenebilmektedir ve düzenlendiği tarih itibariyle 10 yıl süre ile geçerlidir.

“Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği” ile enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını, enerji israfının önlenmesini ve enerji kullanımı sırasında çevrenin maksimum korunmasını sağlamak amacı güdülmüştür.

Enerji Kimlik Belgesi, binanın isim, ada/parsel gibi kimlik bilgilerinin yanında ısıtma-soğutma, aydınlatma, sıhhi sıcak su ve havalandırma sistemleri tarafından; yıllık olarak binanın ihtiyaç duyduğu enerji, yıllık enerji tüketimi, bu tüketime göre verimliliği, bahsi geçen enerji sistemlerin ayrı ayrı değerlendirilmiş verimlilik sınıfları ve yenilenebilir enerji kullanım oranı bilgilerini içerir.

Günümüzde artan enerji ihtiyacı ile birlikte enerji kaynaklarının kısıtlı olması durumu, enerjinin verimli kullanılması hususunu hayati öneme sahip kılmıştır. Bu sebeple beyaz eşyadan telefona kadar, üretilen her cihazın enerjiyi verimli kullanması arzu edilen bir durum olmuştur. Nasıl ki üretilen buzdolabı ya da çamaşır makinesi tükettiği birim enerji baz alınarak A, B, C şeklinde verimlilik sınıflandırmasına tabi tutuluyorsa binalar da artık enerji performansına göre bu şekilde sınıflandırmaya tabi tutulacak.

Binalar için enerji performansı sınıflandırma işlemi Çevre ve Şehircilik Bakanlığının BEP-TR isimli sistemi aracılığıyla yapılır. Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş enerji kimlik belgesi uzmanı olan mühendisler sistem üzerinde proje çizimi ve gerekli yapı bilgilerinin (aydınlatma sistemleri, mantolama, enerji sistemleri vb.) girişini yaparlar. Bu işlem sonrasında sistem tarafından aşağıdaki aşamalar üzerinden sınıflandırma hesaplaması gerçekleştirilir:

Binanın m2 başına düşen yıllık enerji tüketimi hesaplanır.
Hesaplanan yıllık enerji tüketimine göre CO2 salınımı hesaplanır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenmiş referans bina enerji tüketimi ve CO2 salınımı değerleri ile kıyaslama yapılır.
Yapılan kıyaslama sonucuna göre binanın A-G arası bir enerji sınıfına yerleştirilmesi yapılır.

Yukarıdaki aşamalarda binanın yıllık enerji tüketimi hesaplanırken;

Isıtma enerjisi (bina yalıtımı, ısıtma sistemleri)
Soğutma enerjisi (klima vb. iklimlendirme sistemleri)
Aydınlatma enerjisi
Sıhhi sıcak su üretimi enerjisi (şofben, merkezi sıcak su sistemi)
Havalandırma enerjisi

değerleri göz önüne alınır.

Bunların yanında yenilenebilir enerji kaynağı kullanımı zorunlu olmasa da binanın enerji performansı sınıfına olumlu katkı sağlamaktadır.

“Enerji Kimlik Belgesi” düzenlenmesinde, Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinin Geçici 4. maddesinin birinci fıkrası gereğince 01 Ocak 2011 tarihinden sonra yapı ruhsatı alan binalar yeni bina, bu tarihten önce yapı ruhsatı alan binalar mevcut bina olarak tanımlanmaktadır.

Bu tanım çerçevesinde yeni binalar için iskan ruhsatı alınması işleminde ilgili binanın enerji kimlik belgesinin belediyedeki ilgili birime sunulması gerekmektedir. Aksi durumda bina için ruhsat verilmemektedir.

Yukarıdaki şekilde tanımlanan mevcut binalar içinse; 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu’nun geçici 6. maddesi 2. fıkrası ve Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinin “Mevcut Binalara Enerji Kimlik Belgesi Verilmesi” başlıklı geçici 3. maddesi gereğince; “Mevcut binalar ve inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni almamış binalar için Enerji Verimliliği Kanunu’nun yayımı tarihinden (02.05.2007) itibaren 10 yıl içinde Enerji Kimlik Belgesi düzenlenir.” ifadesi hüküm altına alınmıştır.

Yani mevcut binalar için mevzuatta öngörülen 10 yıllık geçiş süreci 02.05.2017 tarihi itibariyle tamamlandığı için bu tarihten itibarenev sahipleri ve bina yönetimleri tarafından Enerji Kimlik Belgesinin temin edilmesi zorunludur. Bu tarihten sonra ortaya çıkacak yasal bir yaptırımda sorumluluk bina yönetimi ve bina sahibine ait olacaktır.

Binalarda Enerji Perrformansı Yönetmeliği'nde yapılan son değişiklikte ise enerji kimlik belgesi zorunluluğu için erteleme yapılmamış olup bu değişiklik ile sadece alım satım ve kiraya verme işlemlerinde EKB'nin aranacak olması hususu ertelenmiştir. Enerji Kimlik Belgesinin düzenlenmesinde yetkili kuruluşun EKB uzmanı mühendis, bina yöneticisi veya sahibi müteselsilen sorumludur.

Yukarıda bahsi geçen kanun ve yönetmelikler çerçevesinde aşağıdaki binalar için EKB düzenlenmesi zorunlu tutulmamıştır:

Sanayi alanlarında üretim faaliyetleri yürütülen binalar
Planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan binalar
Toplam kullanım alanı 50 metre karenin altında olan binalar
Seralar, Atölyeler
Münferit olarak inşa edilen ve ısıtılmasına, soğutulmasına gerek duyulmayan depo, ardiye, ahır, ağıl gibi binalar
Mücavir alan dışında kalan ve toplam inşaat alanı 1000 metrekareden az olan binalar

Enerji Kimlik Belgesi ile bina içindeki enerji kaynaklarının ne kadar verimli kullanıldığı değerlendirilmiş olmaktadır. Yeni iskân alacak binalarda C sınıfı altında enerji performansı tespit edilenlere iskân verilmemektedir. Buna karşın mevcut binalarda böyle bir yaptırım şu an için bulunmamakla beraber enerji performansı yüksek binalar için teşvikler üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Yani mevcut binalar için insiyatif bina sahiplerine bırakılmıştır.

Enerjinin her geçen gün öneminin biraz daha arttığı günümüzde ülkemiz ve kendi bütçemiz adına bu belge ışığı altında gerekli tedbirleri alarak geleceğimiz olan çocuklarımıza daha yaşanabilir bir dünya bırakabiliriz. Fazladan harcadığımız her enerji birimi sadece bütçemize zarar vermekle kalmayıp ülkemizin dışarıya olan bağımlılığına biraz daha katkı sağlamaktadır.

Bu sebeple uzmanlar tarafından hazırlanmış aşağıdaki tavsiyeler dikkate alınarak vatandaş olarak öncelikle kendi sonra da ülke ekonomimize katkı sağlayabiliriz:

Bina dış duvar ve çatısına yalıtım yapılması
Pencerelerde tek cam yerine çift cam ya da ısı cam kullanılması
Aydınlatmada yüksek verimli ampüller (compact floresan veya tasarruflu ampül) kullanılması
Isıtma ve soğutmada enerji verimli ürünlerin kullanılması
Hava sızıntılarını önlemek için hava bandı ve sünger kullanılması
Sıhhi sıcak suyun güneş panelleriyle sağlanması
Enerji verimliliğinde önemli rol oynayan mekanik sistemlerde otomasyon senaryoları oluşturarak sistemlerin devreye alınma, ölçüm ve doğrulama testleri yapılarak cihazların projelere ve senaryolara uygun olarak çalışmasının sağlanması
Isıtma, soğutma ve havalandırma tesisatının dağıtım - toplama boru ve vanalarının yalıtımının yapılması
Binada sıcaklık ayarlı termostatik vana ve ısı pay ölçer sisteminin kullanılması
Enerjinin çevreyi kirletmeyen, CO2 salınımı oluşturmayan her türlü yenilenebilir enerji (rüzgar, güneş, termal, bio, hidro vb.) üretiminden sağlanması
Enerji tüketiminin fazla olduğu binalar için enerji yöneticisinden danışmanlık hizmeti alarak periyodik kontrollerin yapılması

Enerji Kimlik Belgeleri, binalarınıza ait mimari, mekanik ve elektrik projeleri değerlendirilerek düzenlenmektedir. Bina enerji performans sınıfının doğru hesaplanabilmesi için enerji performansını etkileyebilecek her değişiklik ve tadilatın projeye işlenmiş olması veya beyanname olarak EKB uzmanına verilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde yapılan tadilatlar projeye dahil edilmeyerek binanın enerji sınıfının olması gerekenden daha düşük olmasına sebep olunacaktır.

Enerji Kimlik Belgesinin düzenlenmesi için gerekli belgeler aşağıdaki gibidir:

Binanın mimari projesi*
İnşaat ruhsatı veya yapı kullanım izin belgesi (iskân)
Tadilatlara ilişkin beyanname

*Binanın mimari projesi yapının bağlı bulunduğu belediyenin imar servisinden temin edilebilmektedir. Bir çok belediyede projeler dijital ortamda kayıtlı tutulmaktadır. Dijital ortamdan projeleri temin etmek için belediyeye gidilirken flash bellek götürmekte fayda vardır. Eğer projelerdijital ortamda tutulmuyorsa projenin fotokopisi aynı yerden temin edilebilmektedir. Projelerin belediyeden alınan dijital ya da fotokopi hali, üstte listelenmiş diğer evraklarla beraber e-mail, posta veya elden verme yoluyla EKB uzmanına ulaştırılmalıdır.

Enerji Kimlik Belgesi (EKB) Nedir?

Enerji Sınıfı Nasıl Hesaplanır?

Enerji Kimlik Belgesi Zorunlu mudur?

Yüksek Enerji Performansı Sınıfı için Tavsiyeler

EKB için Gerekli Belgeler Nelerdir?